ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਦਾ ਰੂਪ ਅਧਿਐਨ: ਜਨਮ ਸਾਖੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ

Harpreet Kumar

doi:10.36948/ijfmr.2025.v07i02.39662

ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਦਾ ਰੂਪ ਅਧਿਐਨ: ਜਨਮ ਸਾਖੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ

Author(s)	Mr. Harpreet Kumar
Country	India
Abstract	ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਪੱਖ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਵੇਕਲੇ ਰੂਪ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰਵਚਨ ਅਤੇ ਕਥਾਵਾਂ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਅਤੇ ਅਸਲੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਨਮ ਸਾਖੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਕ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ, ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਆਤਮਿਕ ਜਨਮ, ਸੱਚੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਕਰਦੇ ਅਭੀਵਿਅਕਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਨਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਖੀਆਂ ਨਾ ਕੇਵਲ ਧਾਰਮਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਬਲਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਤਣਾਅ ,ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਉਨਤੀ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਜਨਮ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੂਹਾਨੀ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਅਗਵਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਦਾ ਨਿਵੇਕਲਾਮੁਹੰਦਰਾ ਸਿਰਜਿਆ ਜਿਸ ਨੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਾਰਤਕ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ।
Keywords	ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ (Punjabi Vartak)ਅਰਥ: ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀ ਦਸਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਧਾਰਮਿਕ, ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਜਨਮ ਸਾਖੀ (Janam Sakhi)ਅਰਥ: ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਦੇ ਬਾਰੇ ਸਾਖੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਧਾਰਮਿਕ ਕਥਾਵਾਂ (Dharmik Kathavan)ਅਰਥ: ਉਹ ਕਥਾਵਾਂ ਜੋ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਮੋਰਲ ਪਾਠਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਜੀਵਨ (Adhyatmik Jeevan)ਅਰਥ: ਉਹ ਜੀਵਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਆਤਮਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜੀਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (Guru Nanak Dev Ji)ਅਰਥ: ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਅਧਾਰਸ਼ਿਲਾ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ (Sikhiawan)ਅਰਥ: ਉਹ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਜਿਹਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੁਰੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਆਤਮਿਕ ਅਗਵਾਈ, ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਸੱਚਾਈ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹਨ। ਰੂਹਾਨੀ ਜਨਮ (Ruhani Janam)ਅਰਥ: ਰੂਹਾਨੀ ਜਨਮ ਜਾਂ ਆਤਮਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਆਪਣੇ ਆਤਮਿਕ ਮਕਸਦ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ। ਆਤਮਿਕ ਉੱਨਤੀ (Atmik Unnati)ਅਰਥ: ਆਤਮਿਕ ਤਰੱਕੀ ਜਾਂ ਉਚਾਈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਆਪਣੇ ਆਤਮਿਕ ਮਕਸਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਣਾ। ਰੂਪਾਂਤਰ (Roopantar)ਅਰਥ: ਬਦਲਾਅ ਜਾਂ ਤਬਦੀਲੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹ ਤਬਦੀਲੀ ਜੋ ਆਤਮਿਕ ਜਾਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।ਸਾਖੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ (Sakhi Pramparavan)ਅਰਥ: ਸਾਖੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ, ਜੋ ਲੋਕਕਲਾ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਤਮਿਕ ਮੁਕਤੀ (Atmik Mukti)ਅਰਥ: ਆਤਮਿਕ ਮੋਕਸ, ਜੋ ਕਿ ਆਤਮਾ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਚਕਰ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਰੂਹਾਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਣਾ ਹੈ।
Field	Arts
Published In	Volume 7, Issue 2, March-April 2025
Published On	2025-03-20
DOI	https://doi.org/10.36948/ijfmr.2025.v07i02.39662
Short DOI	https://doi.org/g89vtc

View / Download PDF File

E-ISSN 2582-2160

doi

CrossRef DOI is assigned to each research paper published in our journal.

IJFMR DOI prefix is
10.36948/ijfmr

Downloads

Research Paper Format Copyright Permission Form and Undertaking Form Cover Page Vol 7 Isu 2 Cover Page Vol 7 Isu 1 Cover Page Vol 6 Isu 6

All research papers published on this website are licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License, and all rights belong to their respective authors/researchers.

CC-BY-SA

About IJFMR Fees & Payment Current Issue Publication Archive	Submit Research Paper Track Submission Status Publication Guidelines Publication Ethics Peer Review & Plagiarism	Join as a Reviewer Editors & Reviewers Reviewer Referral Program Get Reviewer Membership Certi.	Website/Journal Policies Usage Policy Content Policies Privacy Policy

Contact Us		+91-9687-828-838	editor@ijfmr.com

International Journal For Multidisciplinary Research

A Widely Indexed Open Access Peer Reviewed Multidisciplinary Bi-monthly Scholarly International Journal

ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਦਾ ਰੂਪ ਅਧਿਐਨ: ਜਨਮ ਸਾਖੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ

Share this